1815 - 1816
De ‘kleine ijstijd’ die we kennen van de prachtige schilderijen van oude Hollandse meesters heeft de wijnbouw in onze regionen een eerste zware slag toegebracht. De bevroren wijngaarden werden gerooid en gebruikt om er andere gewassen aan te planten. De brouwkunst had voor een goed en goedkoop alternatief voor wijn gezorgd, en de eerste zorg was de explosief groeiende bevolking te kunnen voeden. “Waarom zo onzekere druiven aanplanten en drie jaar wachten, terwijl men het volgende jaar al oogsten kan”, moet men hebben gedacht. Het grootste deel van de wijngaarden is toen verdwenen en enkel de best gesitueerde wijngaarden overleefden deze periode.
Napoleon
De geschiedenis wordt geschreven door de overwinnaars. Het is altijd al zo geweest dat wie verslagen was de schuld kreeg van alles wat er niet deugde. Na de nederlaag van Napoleon was dat niet anders. Hij kreeg ook de schuld van het verdwijnen van onze wijnbouw. Volledig ten onrechte. Wie of wat heeft dit dan op zijn geweten? Al meerdere jaren probeer ik de werkelijke toedracht onder de aandacht te brengen. Maar slechts een enkeling wil mij geloven. Nu is er een boek verschenen waarmee nog maar eens duidelijk wordt wie de werkelijke dader was; de Tambora.
Tambora
|
Na de 'kleine ijstijd' volgde een lichte opwarming van het klimaat, en bijgevolg weer een gunstige periode voor de wijnbouw in onze streken. Tot ten tijde van Napoleon, die er geregeld ten onrechte de schuld van krijgt de wijnbouw in de Nederlanden de genadeslag te hebben toegebracht, opnieuw een ramp de wijnbouw in de noordelijke gebieden trof. In april 1815 was er een enorme uitbarsting van de stratovulkaan Tambora op het eiland Sumbawa, toen nog onderdeel van Nederlandsch-Indië, in de Indonesische archipel. De erupties, 7 op de vulkanische explosiviteitindex, waren ongeveer vier keer zo krachtig als deze van de Krakatau in 1883 en duurden nog drie maanden. Naar schatting verloren 12.000 mensen direct het leven, en meer dan honderdduizend mensen stierven ten gevolge van hongersnoden doordat oogsten mislukten en landbouwgronden onbruikbaar werden. De effecten waren wereldwijd zo groot dat men spreekt van ‘het jaar zonder zomer’ In de zomer van 1816 waren er ook in Europa veel misoogsten. Hier daalde de temperatuur met ongeveer 3°C. In de winter van 1815-1816 was de invloed op de temperatuur nog groter. Het is door deze vreselijk koude winter dat de wijnbouw uit onze regionen volledig verdween. Niemand dacht aan de heraanplant van wijngaarden. De hongersnood die Europa in de daaropvolgende zomer trof zorgde er voor dat alle beschikbare grond voor voedsel gebruikt werd.
|
Wijnbouw in de stad
Tegenwoordig denkt niemand aan de stad als we het over wijnbouw hebben. Toch waren wijngaarden in de stad in de middeleeuwen een doodnormale zaak. Met het Runkster hofke is in Hasselt deze traditie in ere hersteld. Een initiatief dat wellicht navolging gaat vinden. Mensen die interesse hebben kunnen contact met mij opnemen. |
